Εφημερίδα, “ΕΘΝΟΣ”, 30/7/2013
Ούτε η εκλογική διαδικασία ούτε η λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος είναι εφικτές χωρίς τον θεσμό του πολιτικού κόμματος. Η αποστολή των κομμάτων συνίσταται στην πολιτική οργάνωση και άρθρωση της λαϊκής κυριαρχίας, με την ενεργοποίηση των πολιτών μέσα από τις κομματικές διαδικασίες. Η συνειδητοποίηση του πολίτη και των κοινωνικών ομάδων συνεπάγεται την αξίωση για αμεσότερη συμμετοχή στις πολιτικές αποφάσεις, κύρια έκφραση της οποίας είναι η υποστήριξη ή συμμετοχή στη λειτουργία των κομμάτων.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια εντείνεται η αμφισβήτηση της αξιοπιστίας των κομμάτων κατά τη διεξαγωγή του πολιτικού παιχνιδιού και τη λήψη των κρατικών αποφάσεων. Η κρίση αντιπροσώπευσης και νομιμοποίησης των κομμάτων, η αδυναμία παραγωγής πρωτότυπου προγραμματικού λόγου, η ιδεολογική σύγχυση αποτελούν ορισμένες όψεις της κρίσης του κομματικού φαινομένου. Ταυτόχρονα, η λειτουργία των κομμάτων προσαρμόζεται από τον τύπο των κομμάτων μαζικής ενσωμάτωσης στα πολυσυλλεκτικά κόμματα και στα κόμματα καρτέλ, ενώ σημαντική κρίνεται και η «επαγγελματοποίηση» της λειτουργίας τους.
Σήμερα το μέλλον του κομματικού φαινομένου διασταυρώνεται με την κρίση αποτελεσματικότητας της πολιτικής τάξης, με την πολιτικοποίηση των μη κυβερνητικών οργανώσεων και την ουδετεροποίηση ευαίσθητων πεδίων κρατικής δράσης, με την ιδιαίτερη επιρροή των δημοσκοπήσεων και των ΜΜΕ, αλλά και με σημαντικές προκλήσεις όπως η δημιουργία υπερεθνικών κομμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι εξελίξεις αυτές επηρεάζουν επιπλέον τον τρόπο προσέγγισης των παραδοσιακών ζητημάτων που άπτονται της λειτουργίας του κομματικού θεσμού, όπως είναι η (μη δημοκρατική) εσωτερική τους οργάνωση ή η (αδιαφανής) χρηματοδότησή τους.
Τα πρόσφατα συνέδρια της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ ανέδειξαν εκ νέου την οργανωτική και ιδεολογική ένδεια των ελληνικών κομμάτων. Από την άλλη πλευρά, στην Ευρώπη της κρίσης η απαξίωση των κομμάτων συνοδεύεται από την άνοδο των ακροδεξιών, αντισυστημικών κομματικών μορφωμάτων, που αναπτύσσουν λόγο αντικοινοβουλευτικό και αντικομματικό, πρεσβεύοντας κατ’ ουσίαν την κατάλυση της πλουραλιστικής δημοκρατίας. Ας μην υποτιμούμε τους κινδύνους αυτής της ρητορείας.