Η μεταλλαγή των παραδοσιακών θεσμικών προτύπων και των λειτουργιών της οικογένειας δεν αφήνει αδιάφορη την έννομη τάξη. Ήδη τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες η τάση προσαρμογής του θεσμικού πλαισίου στα νέα δεδομένα των υπολειμματικών οικογενειακών δεσμών. Στην χώρα μας, όπου η μεταλλαγή του οικογενειακού προτύπου συντελείται με πιό αργούς ρυθμούς, ο νομοθέτης εμφανίζεται ακόμη διστακτικός. Η δεκαπενταετία που μεσολάβησε, πάντως, από τη μεταρρύθμιση του οικογενειακού δικαίου και την εναρμόνισή του προς τις ρυθμίσεις του Συντάγματος του 1975, επικύρωσε την πορεία μετάβασης σε νέες οικογενειακές σχέσεις.
Ο θεσμός της οικογένειας απολαμβάνει, τόσο στο πλαίσιο της ελληνικής έννομης τάξης, όσο και στο διεθνές και ευρωπαϊκό πλέγμα κανόνων δικαίου, σύνθετης νομικής προστασίας. Αυτή η νομική προστασία καλύπτει τόσο το επίπεδο της κατοχύρωσης ορίων έναντι κρατικών παρεμβάσεων στην αυτόνομη οικογενειακή ζωή, όσο και στο επίπεδο της ενίσχυσης του θεσμού μέσω κοινωνικών πολιτικών. Οι δύο αυτές όψεις της προστασίας της οικογένειας αποτυπώνονται στο ισχύον Σύνταγμα του 1975/86 και εξειδικεύονται με μια σειρά κανονιστικών ρυθμίσεων αφ’ ενός στο πεδίο του αστικού δικαίου και αφ’ ετέρου στο πεδίο του δικαίου κοινωνικής ασφάλειας.
Οι νομοθετικές παρεμβάσεις για την προσαρμογή του θεσμικού πλαισίου προστασίας της οικογένειας στα σύγχρονα κοινωνικά, οικονομικά και δημογραφικά δεδομένα περιορίζονται από τις σχετικές συνταγματικές διατάξεις. Αντικείμενο του άρθρου αποτελεί η συνοπτική ανάλυση των εν λόγω συνταγματικών εγγυήσεων προστασίας της οικογένειας και, εν συνεχεία, η ανάλυση των επιδοματικών πολιτικών ενίσχυσής της και η επισήμανση εκείνων των μεταρρυθμιστικών τάσεων που παρατηρούνται σήμερα, ενόψει της κρίσης του κράτους πρόνοιας αλλά και των κοινωνικών και πληθυσμικών μεταβολών, στο πεδίο των κοινωνικών παροχών προς την οικογένεια.