(94 σελ., εκδ. Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου – Ίδρυμα Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου, Αθήνα 2012).
{gallery}/eksofylla/LEYKWMA{/gallery}
Για την κατανόηση και την αυτογνωσία της ελληνικής πολιτείας έχει ιδιαίτερη σημασία η μελέτης της εξέλιξης των πολιτικών και συνταγματικών θεσμών. Η αναδίφηση στα συνταγματικά κείμενα, με τα ιστορικά τους συμφραζόμενα, δεν παρουσιάζει μόνο επιστημονικό ενδιαφέρον, αλλά επιτελεί μια σημαντική ιδεολογική και παιδευτική λειτουργία, ως μέσο καλλιέργειας της αυτοσυνειδησίας της κοινωνίας. Έτσι συνιστά πολύτιμο οδηγό για την ανάπτυξη του συνταγματικού πατριωτισμού, που μπορεί να κινητοποιήσει τους πολίτες προς την επίτευξη συλλογικών στόχων.
Ενδεδυμένα με την εικαστική, και, ευρύτερα την αισθητική τους διάσταση, τα συνταγματικά κείμενα αποκτούν αυξημένη συμβολική δύναμη. Η αισθητικοποίηση του συνταγματικού λόγου αποτελεί μία αυτοτελή πτυχή αναγνώρισης του κύρους και της αξίας του, ιδίως όμως διευρύνει τους τρόπους πρόσληψης των κειμένων και των ιστορικών γεγονότων. Η πρωτοτυπία του ανά χείρας τόμου συνίσταται ακριβώς στην ανάδειξη της αισθητικής πλευράς σημαντικών τεκμηρίων της σύγχρονης συνταγματικής ιστορίας, συνοδευόμενης από πυκνή, συνοπτική πληροφόρηση κατά τρόπο προσιτό σε κάθε αναγνώστη. Ταυτόχρονα, στην εξαιρετικά κρίσιμη ιστορική περίοδο που διανύει σήμερα η χώρα, κατά την οποία δοκιμάζονται αξίες, θεσμοί και, συνολικά, η πολιτική οργάνωση της κοινωνικής συμβίωσης, η επιστροφή στις ρίζες του ελληνικού συνταγματισμού είναι ένα εγχείρημα με σαφές πολιτικό μήνυμα και περιεχόμενο.
Η επιλογή της χρονικής περιόδου που καλύπτει ο τόμος δεν είναι τυχαία. Έχει ως αφετηρία προεπαναστατικά συνταγματικά κείμενα και τα Συντάγματα του Αγώνα, που διακρίνονται πρωτίστως για τον δημοκρατικό τους χαρακτήρα, και ολοκληρώνεται με το Σύνταγμα του 1864 και την καθιέρωση της αρχής της δεδηλωμένης, όταν δηλαδή το συνταγματικό κράτος εδραiώνεται και διαμορφώνονται θεμελιώδεις επιλογές που έκτοτε διέπουν τα ελληνικά Συντάγματα. Το Σύνταγμα του 1864 εγκαινιάζει μία κοινοβουλευτική παράδοση που, παρότι κατά τον 20ο αιώνα επανειλημμένα τίθεται υπό αμφισβήτηση από τους αντιπάλους της, ωστόσο παραμένει ισχυρή. Αυτή η παράδοση πρέπει να αξιοποιηθεί ως πολύτιμο εφόδιο μπροστά στην τρέχουσα αμφισβήτηση του πολιτικού συστήματος.