Εφημερίδα “Έθνος”, 14/1/2015
Τι θα συμβεί αν μετά τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου αποβεί αδύνατος ο σχηματισμός κυβέρνησης; Θα πρέπει η Βουλή να εκλέξει Πρόεδρο της Δημοκρατίας πριν διαλυθεί; Αρκετοί συνταγματολόγοι, ενίοτε με αντιτιθέμενη μεταξύ τους επιχειρηματολογία, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ναι, θα πρέπει να εκλέξει Πρόεδρο, ακόμη κι αν απαιτηθεί να καθυστερήσει η διάλυση της Βουλής από τον σημερινό Πρόεδρο. Ας δούμε γιατί δεν συμφωνούμε με τους συλλογισμούς τους.
1. Το άρθρο 37 παρ. 3 του Συντάγματος προβλέπει ότι αν οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν και επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης, τότε ο Πρόεδρος αναθέτει τον σχηματισμό εκλογικής κυβέρνησης «όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, για να διενεργήσει εκλογές, και διαλύει τη Βουλή». Είναι σαφές λοιπόν ότι ο Πρόεδρος είναι υποχρεωμένος ταυτόχρονα με τον σχηματισμό της εκλογικής κυβέρνησης να διαλύσει τη Βουλή.
2. Στο σημείο αυτό είναι αναγκαίο να διευκρινισθεί ότι η διάλυση της Βουλής προϋποθέτει τη σύγκλησή της σε τακτική σύνοδο και τη συγκρότησή της σε σώμα (βλ. Δ. Τσάτσος, Συνταγματικό Δίκαιο, τ. Β’, 1993, σ. 246). Η σύγκλησή της προβλέπεται ήδη στο οικείο προεδρικό διάταγμα για τις 5.2.2015 και η συγκρότησή της σε σώμα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί στις 7.2.2015. Από την άλλη πλευρά, ως προς τη διαδικασία των διερευνητικών εντολών και της αρμοδιότητας του Προέδρου, αν αυτές δεν τελεσφορήσουν, να συμβάλει στη συνεννόηση των πολιτικών κομμάτων για τον σχηματισμό κυβέρνησης, ο χρόνος ολοκλήρωσής της δεν μπορεί να υπερβαίνει επίσης την 7.2.2015, δηλαδή περίπου δύο εβδομάδες από την έναρξη της διαδικασίας.
3. Εάν δεχόμασταν τις αντίθετες απόψεις, θα έπρεπε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να παρακάμψει το άρθρο 37 παρ. 3 Συντ. και, αντί να διαλύσει τη Βουλή στις 7.2.2015 προκηρύσσοντας εκλογές, να ξεκινήσει η διαδικασία προεδρικής εκλογής, η οποία με βάση το Σύνταγμα και τον Κανονισμό της Βουλής (άρθρο 140) θα μπορούσε να διαρκέσει μέχρι τις 24 Φεβρουαρίου. Ακόμη λοιπόν και αν παρακαμφθεί το γράμμα του Συντάγματος, διαπιστώνουμε ότι οι συνέπειες μιας τέτοιας ερμηνείας θα ήταν να παραταθεί η ακυβερνησία της χώρας επί δύο επιπλέον εβδομάδες. Και όλα αυτά προκειμένου να εκλεγεί Πρόεδρος (ο οποίος διαθέτει περιορισμένες αρμοδιότητες) από μια υπό διάλυση Βουλή, από την οποία δεν κατέστη δυνατό να προκύψει κυβέρνηση, άρα ένας Πρόεδρος κατά πάσα πιθανότητα χωρίς ευρύτερη αποδοχή όπως επιδιώκει το Σύνταγμα.
4. Επίσης, θα βρισκόμασταν μπροστά στο άτοπο να έχει σχηματιστεί εκλογική κυβέρνηση, να τελεί η χώρα σε προεκλογική περίοδο και ταυτόχρονα επί δύο εβδομάδες να μην έχει διαλυθεί η Βουλή. Ακόμη περισσότερο, σε ένα τέτοιο πολιτικό περιβάλλον, δεν θα ήταν απίθανο το κόμμα που διαθέτει σχετική πλειοψηφία έμμεσα να χρησιμοποιήσει ιδιοτελώς την προεδρική εκλογή στο πλαίσιο του προεκλογικού του αγώνα.
Συμπερασματικά, εάν δεν επιτευχθεί ο σχηματισμός κυβέρνησης μετά τις εκλογές, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα πρέπει να διαλύσει τη Βουλή και ο νέος Πρόεδρος να εκλεγεί από τη Βουλή που θα προκύψει από τις δεύτερες εκλογές.