Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ, 4/10/2011
Ότι η κρίση χρέους είναι συστημική το έχουν αντιληφθεί σήμερα και οι πλέον αδαείς περί την οικονομική επιστήμη. Ακόμη και η πιστή εφαρμογή της αυστηρότερης δυνατής συνταγής των εγκεφάλων της τρόικας δεν θα οδηγούσε σε βιώσιμο χρέος. Αυτή η αντίληψη, την οποία διατυπώνουν σε όλους τους τόνους εδώ και περισσότερο από έναν χρόνο κορυφαίοι οικονομολόγοι στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, αποδείχθηκε στην πράξη στην Ιρλανδία, που παρότι ακολούθησε πιστά τις πιο ακραίες νεοφιλελεύθερες πολιτικές, ωστόσο φαίνεται ότι η οικονομία της δεν ανακάμπτει, τα δημόσια έσοδα καταρρέουν, η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός καλπάζουν, η ανάπτυξη παραμένει ισχνή και χωρίς προοπτική να αντισταθμίσει έστω τα επιτόκια του νέου δανεισμού.
Το πρόβλημα δεν μπορεί λοιπόν να λυθεί σε όσες θυσίες και αν υποβληθεί η ελληνική κοινωνία. Απαιτείται μια συνολική ευρωπαϊκή θεσμική αναδιάρθρωση, που θα υπερβεί τους όρους δημοσιονομικής πειθάρχησης των “κακών μαθητών” της Ευρωζώνης, θέτοντας τα θεμέλια στενότερης δημοσιονομικής συνεργασίας και αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών-μελών της. Στο ερώτημα γιατί δεν έχουν προχωρήσει πολιτικές πρωτοβουλίες σε αυτή την κατεύθυνση, η απάντηση περιλαμβάνει έναν συνδυασμό ιδεολογικών παρωπίδων, ελλειμματικής ευρωπαϊκής ηγεσίας, πολιτικού κόστους για τα κυβερνώντα κόμματα στις συντηρητικές πλεονασματικές χώρες της Βόρειας Ευρώπης, πρωτίστως όμως σύνθετων οικονομικών συμφερόντων και ανταγωνισμών εντός της Ευρωζώνης.
Σε αυτό το πλαίσιο η Ελλάδα αποτελεί τον αδύναμο κρίκο και τον αποδιοπομπαίο τράγο όχι μόνο σε ευρωπαϊκό, αλλά σε πλανητικό επίπεδο, έχοντας καταγραφεί στην παγκόσμια κοινή γνώμη ως πρότυπο κρατικής σπατάλης, αναποτελεσματικότητας, διαφθοράς, αναξιοπιστίας και δανεικής καταναλωτικής ευμάρειας, όπου περισσεύουν οι τεμπέληδες της εύφορης κοιλάδας. Όμως η ανασύνταξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ίσως προϋποθέτει μια Ιφιγένεια, που με τη θυσία της επιδιώκεται να πνεύσει ούριος άνεμος. Πρόκειται για το λεγόμενο plan-B του Γερμανού υπουργού Οικονομίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, που κατά μία εκδοχή προβλέπει και τον εξοβελισμό της Ελλάδας από την Ευρωζώνη.
Η πολιτική τάξη στην Ελλάδα αποδείχθηκε κατώτερη των περιστάσεων. Επί δεκαετίες δημιούργησε έναν δυσλειτουργικό κρατικό μηχανισμό, εξοστράκισε κάθε αναπτυξιακή δυναμική και αποσάθρωσε την παραγωγική βάση της χώρας. Τώρα η κυβέρνηση σέρνεται απεγνωσμένη με ασυντόνιστα, τυφλά και ενίοτε τιμωρητικού χαρακτήρα εισπρακτικά μέτρα πίσω από άπιαστους οικονομικούς δείκτες για να εξασφαλίσει μια ακόμη δόση από την τρόικα, ώστε να μη σκάσει η βόμβα στα χέρια της. Η λύση τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Ελλάδα μπορεί να είναι μόνο πολιτική, όμως απουσιάζουν οι πολιτικοί που θα τη σχεδιάσουν και θα την εφαρμόσουν. Ο χορός του θανάτου έχει αρχίσει προ πολλού για την ελληνική οικονομία και το τραγικότερο είναι ότι πολιτικοί ταγοί συνεχίζουν να αναλώνονται σε μικροκομματικές αντεγκλήσεις και προεκλογικές πιρουέτες, άφρονες, λαλίστατοι και ματαιόδοξοι μπροστά στην κατάρρευση. Γύρω τους συνωστίζονται, όπως σε κάθε καταστροφή, όσοι προσδοκούν να επωφεληθούν πολιτικά ή οικονομικά από το πλιάτσικο που θα ακολουθήσει.
Το πρόβλημα δεν μπορεί λοιπόν να λυθεί σε όσες θυσίες και αν υποβληθεί η ελληνική κοινωνία. Απαιτείται μια συνολική ευρωπαϊκή θεσμική αναδιάρθρωση, που θα υπερβεί τους όρους δημοσιονομικής πειθάρχησης των “κακών μαθητών” της Ευρωζώνης, θέτοντας τα θεμέλια στενότερης δημοσιονομικής συνεργασίας και αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών-μελών της. Στο ερώτημα γιατί δεν έχουν προχωρήσει πολιτικές πρωτοβουλίες σε αυτή την κατεύθυνση, η απάντηση περιλαμβάνει έναν συνδυασμό ιδεολογικών παρωπίδων, ελλειμματικής ευρωπαϊκής ηγεσίας, πολιτικού κόστους για τα κυβερνώντα κόμματα στις συντηρητικές πλεονασματικές χώρες της Βόρειας Ευρώπης, πρωτίστως όμως σύνθετων οικονομικών συμφερόντων και ανταγωνισμών εντός της Ευρωζώνης.
Σε αυτό το πλαίσιο η Ελλάδα αποτελεί τον αδύναμο κρίκο και τον αποδιοπομπαίο τράγο όχι μόνο σε ευρωπαϊκό, αλλά σε πλανητικό επίπεδο, έχοντας καταγραφεί στην παγκόσμια κοινή γνώμη ως πρότυπο κρατικής σπατάλης, αναποτελεσματικότητας, διαφθοράς, αναξιοπιστίας και δανεικής καταναλωτικής ευμάρειας, όπου περισσεύουν οι τεμπέληδες της εύφορης κοιλάδας. Όμως η ανασύνταξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ίσως προϋποθέτει μια Ιφιγένεια, που με τη θυσία της επιδιώκεται να πνεύσει ούριος άνεμος. Πρόκειται για το λεγόμενο plan-B του Γερμανού υπουργού Οικονομίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, που κατά μία εκδοχή προβλέπει και τον εξοβελισμό της Ελλάδας από την Ευρωζώνη.
Η πολιτική τάξη στην Ελλάδα αποδείχθηκε κατώτερη των περιστάσεων. Επί δεκαετίες δημιούργησε έναν δυσλειτουργικό κρατικό μηχανισμό, εξοστράκισε κάθε αναπτυξιακή δυναμική και αποσάθρωσε την παραγωγική βάση της χώρας. Τώρα η κυβέρνηση σέρνεται απεγνωσμένη με ασυντόνιστα, τυφλά και ενίοτε τιμωρητικού χαρακτήρα εισπρακτικά μέτρα πίσω από άπιαστους οικονομικούς δείκτες για να εξασφαλίσει μια ακόμη δόση από την τρόικα, ώστε να μη σκάσει η βόμβα στα χέρια της. Η λύση τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Ελλάδα μπορεί να είναι μόνο πολιτική, όμως απουσιάζουν οι πολιτικοί που θα τη σχεδιάσουν και θα την εφαρμόσουν. Ο χορός του θανάτου έχει αρχίσει προ πολλού για την ελληνική οικονομία και το τραγικότερο είναι ότι πολιτικοί ταγοί συνεχίζουν να αναλώνονται σε μικροκομματικές αντεγκλήσεις και προεκλογικές πιρουέτες, άφρονες, λαλίστατοι και ματαιόδοξοι μπροστά στην κατάρρευση. Γύρω τους συνωστίζονται, όπως σε κάθε καταστροφή, όσοι προσδοκούν να επωφεληθούν πολιτικά ή οικονομικά από το πλιάτσικο που θα ακολουθήσει.