Εφημερίδα “ΕΘΝΟΣ”, 14/1/2014
Αποδείχθηκε ότι η διαφθορά είναι παρούσα σε όλα τα επίπεδα της οργανωμένης κοινωνικής συμβίωσης, ενίοτε χωρίς να καθίσταται αντιληπτό σε ποιο βαθμό έχει καταστεί εγγενές, σύμφυτο στοιχείο μιας συγκεκριμένης συνάρθρωσης κράτους, κοινωνίας και αγοράς, ανεξάρτητα από οποιαδήποτε ηθικολογικού τύπου συμφραζόμενα.
Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με μια διαδεδομένη αντίληψη περί διαφθοράς, τα αίτιά της διερευνώνται υπό το πρίσμα της ηθικοποίησης της πολιτικής. Πρόκειται για μια προσέγγιση που σε τελική ανάλυση οδηγείται στην αποπολιτικοποίηση των φαινομένων διαφθοράς, στη συρρίκνωση της δημόσιας ευθύνης, στην απίσχνανση των ιδεολογικών παραμέτρων του προβλήματος και στην επαγγελία της “κάθαρσης” με όρους ατομικής ηθικής. Αυτή η επιστροφή του ηθικισμού στην πράξη συνεπάγεται τη μεταφορά του σχετικού διαλόγου στο επίπεδο της ατομικής συνείδησης και ευθύνης, μετατρέποντας μια κατεξοχήν πολιτική συζήτηση σε ηθικού τύπου προκατάληψη.
Ομως το ζήτημα της διαφθοράς είναι ασφαλώς πιο πολύπλοκο και έχει σημαντικές επιπτώσεις στη λειτουργία του πολιτικού συστήματος. Συναρτάται με τα φαινόμενα απαξίωσης ή αποστασιοποίησης από την πολιτική, με την κομματικοποίηση του κράτους, αλλά και με την αποδυνάμωση των δικαιοκρατικών εγγυήσεων και των ελεγκτικών μηχανισμών. Μετά την κρίση οι παλιές πρακτικές, παρότι επιβιώνουν, δεν γίνονται εξίσου αβασάνιστα ανεκτές όσο στο πρόσφατο παρελθόν. Ωστόσο, το αίτημα της διαφάνειας δεν εξαντλείται στις παρεμβάσεις για καταπολέμηση της διαφθοράς σε επίπεδο κράτους, αλλά περιλαμβάνει τους χώρους της ιδιωτικής οικονομίας και της κοινωνίας πολιτών, διεκδικώντας μια νέα σχέση μεταξύ κράτους και κοινωνίας.