Εφημερίδα, “ΕΘΝΟΣ”, 10/9/2013
Στις ευρωπαϊκές χώρες που έπληξε η κρίση σημειώθηκαν μεταβολές στο πολιτικό και κομματικό σύστημα. Κυβερνήσεις συνεργασίας με τη συμμετοχή τεχνοκρατών, νέες διαιρετικές τομές, αποδυνάμωση ή μετασχηματισμός των παλιών κομμάτων εξουσίας, απροσδόκητες πολιτικές συμμαχίες, ενίσχυση των άκρων και νέοι κομματικοί σχηματισμοί ήταν αποτελέσματα της κρίσης σε Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιρλανδία, αλλά και σε Βρετανία, Ισλανδία, Ουγγαρία (βλ. X. Contiades, Constitutions in the Global Financial Crisis, 2013).
Στην ελληνική περίπτωση τρεις είναι οι σημαντικότερες εξελίξεις που αποκρυσταλλώνονται 15 μήνες μετά τις εκλογές. Κατ’ αρχάς, η αντικατάσταση του διπόλου των κομμάτων εξουσίας ΝΔ – ΠΑΣΟΚ, που μονοπώλησε την εξουσία για 39 χρόνια, από τον νέο δικομματισμό
ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ. Δεύτερον, η απίσχνανση του κεντροαριστερού χώρου, που δεν κατόρθωσε ούτε να αναδείξει την ιδεολογικοπολιτική του αυτοτέλεια έναντι της Κεντροδεξιάς και της ριζοσπαστικής Αριστεράς, ούτε να διατηρήσει σταθερές κοινωνικές αναφορές στα χειμαζόμενα μεσαία στρώματα. Τρίτον, η ραγδαία άνοδος της ξενοφοβικής Ακροδεξιάς, που δημοσκοπικά καταγράφεται να κατακτάει την τρίτη θέση, υπερδιπλασιάζοντας τα ποσοστά της από τις τελευταίες εκλογές.
Η πιο ενδιαφέρουσα αλλαγή στο κομματικό σύστημα συνίσταται, όμως, στη μεταμόρφωση του ΣΥΡΙΖΑ από συνασπισμό κομμάτων διαμαρτυρίας σε ενιαίο κόμμα εξουσίας, που αναδείχθηκε σε αξιωματική αντιπολίτευση. Σε αυτή την πορεία κρίσιμη υπήρξε η ευφυής στρατηγική επιλογή να αυτοαναγορευθεί, λίγες μόλις εβδομάδες πριν από τις εκλογές του 2012, σε πολιτική δύναμη που διεκδικεί την κυβερνητική εξουσία.
Ωστόσο, αυτή η μεταμόρφωση παρουσιάζει ουσιώδεις ατέλειες. Συνιστώσες, τάσεις, στελέχη, πολιτικός λόγος, κυβερνητικό πρόγραμμα και εκλογικό ακροατήριο εμφορούνται από ετερόκλητα ή και αντιφατικά προτάγματα, όπως το αίτημα να δημιουργηθεί ένας «άλλος κόσμος», είτε από ριζοσπαστική είτε από ρεφορμιστική οπτική, αλλά και η προσδοκία μιας (ανέφικτης) επιστροφής στα κεκτημένα.
Εάν οι διαφορετικές αντιλήψεις μπορούν να συνυπάρξουν σε ένα συνεκτικό κομματικό μόρφωμα, ικανό να κυβερνήσει σε τόσο αντίξοες συνθήκες, παραμένει αβέβαιο. Ετσι, το νέο κομματικό τοπίο χαρακτηρίζεται από εγγενή ρευστότητα, προοιωνιζόμενο μεσοπρόθεσμα πολιτική αστάθεια.