ΠΟΣΟ ΤΟΛΜΗΡΟΥΣ ΔΙΚΑΣΤΕΣ ΘΕΛΟΥΜΕ;

Εφημερίδα “ΕΘΝΟΣ”, 23/9/2014

 
Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές πυροδότησε οξύ δημόσιο διάλογο σχετικά με τα όρια της δικαστικής εξουσίας κατά τον έλεγχο των επιλογών του νομοθέτη. Ορισμένοι επικριτές της απόφασης, ανάμεσά τους και εξειδικευμένοι νομικοί, προχώρησαν μέχρι την αμφισβήτηση της επαγγελματικής επάρκειας των ανώτατων δικαστών, καταλήγοντας στην προτροπή ίδρυσης Συνταγματικού Δικαστηρίου.

Με αυτή την αφορμή επιβεβαιώνεται πόσο αβασάνιστα άνθρωποι με επιδραστικό λόγο στη δημόσια σφαίρα σπεύδουν να αποδομήσουν θεσμούς ή πρόσωπα. Ας αρχίσουμε από την απόφαση. Παρότι προκύπτουν εύλογες ενστάσεις ως προς το σκεπτικό της, δεν αποτελεί παρά μια προσωρινή απόφαση, που εκδόθηκε μέχρις ότου το ΣτΕ κρίνει εις βάθος το θέμα σε δύο μήνες. Η επίμαχη απόφαση βασίστηκε στην πιθανολόγηση της σοβαρής οικονομικής βλάβης των εμπόρων εάν εφαρμοστεί άμεσα το μέτρο, με βάση στοιχεία που προσκόμισαν οι προσφεύγοντες. Πρόκειται λοιπόν για μια απόφαση που δικαιολογεί τέτοια οργή;

Η κριτική των δικαστικών αποφάσεων δεν είναι μόνο θεμιτή, αλλά αποτελεί υποχρέωση του νομικού κόσμου. Υπάρχουν αποφάσεις, ακόμη και του ΣτΕ, οι οποίες είναι προδήλως εσφαλμένες ή ανεπαρκώς θεμελιωμένες. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι αποφάσεις για την ψήφο των μεταναστών και για το μάθημα των Θρησκευτικών. Λανθασμένες αποφάσεις ή αποφάσεις που επιδέχονται σοβαρής κριτικής εκδίδουν κατά καιρούς το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και ανώτατα δικαστήρια στην Ευρώπη με τεράστιο κύρος. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ανατεθεί σε άλλα δικαστήρια μέρος των αρμοδιοτήτων τους;

Ας μην ξεχνάμε ότι τα Συνταγματικά Δικαστήρια ανά τον κόσμο κατά κανόνα αυτοπεριορίζονται λιγότερο από το Συμβούλιο της Επικρατείας όταν κρίνουν τις επιλογές της πολιτικής τάξης. Ομως, οι κήνσορες της συγκεκριμένης δικαστικής απόφασης διαπράττουν ένα πολύ σοβαρότερο λάθος: Αμφισβητούν ότι δουλειά των δικαστηρίων είναι ακριβώς να κρίνουν τη νομιμότητα και τη συνταγματικότητα των αποφάσεων της πολιτικής εξουσίας και να προστατεύουν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Προτιμούμε άτολμους και πειθήνιους δικαστές;