Εφημερίδα “Έθνος”, 3/11/2015
Το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης δεν είναι βιώσιμο. Απαιτούνται αλλαγές για να μην εξαντληθεί πλήρως η ικανότητά του να καλύπτει με επαρκείς και δίκαιες παροχές ασφαλισμένους και συνταξιούχους. Αυτή η δυσάρεστη πραγματικότητα είναι γνωστή από μακρού, όμως οι μεταρρυθμίσεις καθυστέρησαν και αποδείχθηκε ότι η επιδείνωση των δημοσιονομικών δεδομένων οδηγεί σε ακόμη δυσμενέστερες επιλογές.
Ταυτόχρονα, τείνει να εμπεδωθεί ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία ότι δεν θα έρθει ποτέ η ώρα να λάβουν οι νέοι ασφαλισμένοι αξιοπρεπείς συντάξεις, υπονομεύοντας έτσι τη διαγενεακή αλληλεγγύη και αφυδατώνοντας τα τελευταία ψήγματα ασφαλιστικής συνείδησης.
Τα αίτια της ανεπαρκούς χρηματοδοτικής βάσης εντοπίζονται κατ’ αρχάς στην επί δεκαετίες κακοδιαχείριση των αποθεματικών των ασφαλιστικών φορέων, στην εισφοροδιαφυγή, στα αδικαιολόγητα προνόμια συγκεκριμένων πληθυσμιακών ομάδων και στις δυσμενείς δημογραφικές εξελίξεις. Τα ισχυρότερα πλήγματα αποτέλεσαν όμως η ραγδαία αύξηση της ανεργίας την τελευταία εξαετία, σε ποσοστά άνω του 25%, η μαζική έξοδος από την εργασία σχετικά νέων ηλικιακά ασφαλισμένων υπό τον φόβο της αυστηροποίησης των όρων συνταξιοδότησης καθώς και η βαθιά ύφεση της οικονομίας μετά το 2008.
Οι αντιδράσεις απέναντι στο πόρισμα της Επιτροπής Σοφών αποδεικνύουν ότι παραμένει ανέτοιμη η κοινωνία και οι πολιτικές ελίτ για έναν νηφάλιο διάλογο πάνω σε μείζονα εθνικά προβλήματα. Στο πόρισμα έχουν καταγραφεί εναλλακτικά μοντέλα και αποκλίνουσες απόψεις των μελών της Επιτροπής, με ρητή αναφορά στα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά τους, χωρίς οποιαδήποτε μνεία σε μειώσεις παροχών ή νέους συντελεστές αναπλήρωσης. Παρ’ όλα αυτά πυροδότησε καταστροφολογία, τρομοκρατικές απειλές και συνωμοσιολογικά σενάρια.
Καμιά δομική μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος δεν επιτρέπει τη βιωσιμότητά του και τη χορήγηση δίκαιων και επαρκών παροχών, αν δεν αντιστραφεί το καθοδικό σπιράλ σε οικονομία και απασχόληση. Οσοι καλλιεργούσαν επί πέντε χρόνια φρούδες ελπίδες, με βάση το αντιμνημονιακό αφήγημα, αυτοδεσμεύθηκαν ακολούθως με το τρίτο Μνημόνιο να λάβουν τα βαρύτερα μέτρα. Ζητούμενο είναι να αποφευχθεί η αποδόμηση του θεσμικού οικοδομήματος της κοινωνικής ασφάλισης, αθετώντας τις αρχές της ασφαλιστικής δικαιοσύνης και αλληλεγγύης και παραβιάζοντας κατοχυρωμένα ασφαλιστικά δικαιώματα.