Εφημερίδα “Έθνος”, 17/11/2015
Η Ευρωπαϊκή Ενωση, υποστηρίζει ένα κλασικό απόφθεγμα, προχωράει προς την εμβάθυνση των θεσμών της μέσα από την υπέρβαση διαδοχικών κρίσεων. Ομως η Ιστορία δεν επαναλαμβάνεται πάντα. Οι κίνδυνοι και οι προκλήσεις των τελευταίων μηνών ενδέχεται να οδηγήσουν σε μια πορεία αποδόμησης. Δεν αποτελούν, ωστόσο, οι εξωτερικές πιέσεις τον μοναδικό παράγοντα διακινδύνευσης του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, αλλά εξίσου οι εσωτερικές φυγόκεντρες δυνάμεις, που αναπτύσσονται πλέον στα μεγαλύτερα κράτη-μέλη.
Το ευρωσκεπτικιστικό ρεύμα στην Ευρώπη ενδυναμώθηκε αρχικά εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, της επιβολής αυστηρών περιοριστικών πολιτικών και της περαιτέρω υποβάθμισης του ευρωπαϊκού κοινωνικού προτύπου. Η πλήρης απασχόληση, οι γενναιόδωρες πολιτικές κοινωνικής προστασίας και η άμβλυνση των ανισοτήτων αποτέλεσαν μείζονες κατακτήσεις και θεμελιώδεις στόχους, που όμως άρχισαν να ξεθωριάζουν ήδη πριν από την κρίση.
Οι ατέλειες της Ευρωζώνης και, ευρύτερα, της ενωσιακής οικονομικής διακυβέρνησης αποδείχθηκε ότι δεν αποτελούν ένα μεμονωμένο κατασκευαστικό σφάλμα. Το προσφυγικό προκάλεσε ακόμη ισχυρότερες δονήσεις, πλήττοντας την αξιοπιστία και των χωρών του σκληρού πυρήνα της ΕΕ. Η Γερμανία, ως κυρίαρχη δύναμη στην Ευρωζώνη, ήταν ανέτοιμη όχι μόνο να επεξεργαστεί πολιτικές διαχείρισης των προσφυγικών ροών, αλλά και να αρθρώσει έναν συνεκτικό λόγο μπροστά στις ανακατατάξεις που συντελούνται στον ευρύτερο περίγυρο, όπως ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή, το Ουκρανικό και η αστάθεια στα Δυτικά Βαλκάνια.
Η ραγδαία άνοδος του ευρωσκεπτικιστικού και ξενοφοβικού Εθνικού Μετώπου στη Γαλλία, ο επανακαθορισμός της θέσης της Βρετανίας, εν όψει και του δημοψηφίσματος για την παραμονή ή την αποχώρηση της χώρας από την Ενωμένη Ευρώπη, η ένταση των αποσχιστικών τάσεων στο εσωτερικό της Ισπανίας και η αμφισβήτηση της καγκελαρίου Μέρκελ στη Γερμανία συνιστούν όψεις μιας πολυδιάστατης κρίσης, που απειλεί την ίδια την υπόσταση της ΕΕ. Αν δεν αποφασιστούν τολμηρά βήματα εμβάθυνσης της ευρωπαϊκής ενοποίησης, τότε είναι πιθανή η διάλυση του ενωσιακού εγχειρήματος, αναβιώνοντας ένα κατακερματισμένο τοπίο εθνικών κρατών με περιορισμένη ισχύ απέναντι στα διακυβεύματα της παγκόσμιας διακυβέρνησης. Η τραγωδία στο Παρίσι ίσως επιταχύνει την ευρωπαϊκή αποσύνθεση.