Dnews 14.12.2024
Πώς κρίνετε τη συζήτηση για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας;
Την άποψη μου για το ζήτημα αυτό την έχω υποστηρίξει επιστημονικά πολύ πριν ξεκινήσει αυτή η συζήτηση (Σ. Βλαχόπουλος/Ξ. Κοντιάδης/Γ. Τασόπουλος, Σύνταγμα. Ερμηνεία κατ’ άρθρο, ηλεκτρ. έκδ., 2023). Το Σύνταγμα ορίζει μόνο τον ελάχιστο χρόνο για να ξεκινήσει η διαδικασία εκλογής Προέδρου τη Δημοκρατίας, δηλαδή τουλάχιστον ένα μήνα πριν από τη λήξη της θητείας του απερχόμενου Προέδρου. Ωστόσο γίνεται δεκτό ερμηνευτικά ότι η εκλογή δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί πολλούς μήνες πριν από τη λήξη της θητείας του Προέδρου, διότι αυτό θα έπληττε το κύρος του. Ο εύλογος χρόνος, με βάση την ισχύουσα διαδικασία εκλογής, υπολογίζεται σε περίπου δύο μήνες. Παρότι έχουν ήδη προταθεί και ακουστεί σημαντικά πρόσωπα ως πιθανοί υποψήφιοι, ωστόσο θεσμικά είναι σφάλμα και για τους ίδιους και για τη νυν Πρόεδρο, που δεν αποκλείεται να είναι πάλι υποψήφια, να ξεκινάει τόσο νωρίς η συζήτηση. Συνεπώς θα πρέπει να υπάρξει αυτοπεριορισμός όλων μέχρι τα μέσα Γενάρη.
Το τελευταίο διάστημα έχει ανοίξει και η συζήτηση για τον εκλογικό νόμο. Κατά τη γνώμη σας θα πρέπει να αλλάξει;
Ιδίως σε περιόδους αναμόρφωσης και κατακερματισμού του κομματικού συστήματος η στροφή προς ένα αναλογικότερο εκλογικό σύστημα αποτελεί δικλείδα ασφαλείας για τη συνολική λειτουργία του πολιτικού συστήματος. Επίσης, η στέρηση από συνασπισμούς κομμάτων της ενίσχυσής τους με έναν αριθμό εδρών αν αναδειχθούν πρώτοι σε εκλογική δύναμη, όπως προβλέπεται στον ισχύοντα εκλογικό νόμο, αποτελεί αντισυνταγματική ρύθμιση αφού εισάγει αδικαιολόγητη διακριτική μεταχείριση εις βάρος τους.
Είναι νοητό να αναδειχθεί, επί παραδείγματι, ένας συνασπισμός κομμάτων πρώτος με 30% των ψήφων και το δεύτερο κόμμα να λάβει 20%, αλλά το μπόνους εδρών να χορηγηθεί στο δεύτερο κόμμα σύμφωνα με το ισχύον εκλογικό σύστημα; Πέρα από αυτό, με ποια λογική πρέπει να αποθαρρύνεται η συγκρότηση συνασπισμών κομμάτων, και μάλιστα σε ένα κατακερματισμένο κομματικό σύστημα όπως το σημερινό, αποτρέποντας έτσι σοβαρές προεκλογικές προγραμματικές συμφωνίες και επιβραβεύοντας τις ευκαιριακές μετεκλογικές συμμαχίες με βάση τον πρόχειρο διαμοιρασμό υπουργείων; Άρα στο σημείο αυτό χρειάζεται να τροποποιηθεί το εκλογικό σύστημα.
Τον περασμένο μήνα συμπληρώθηκαν πέντε χρόνια από την προηγούμενη αναθεώρηση του Συντάγματος. Πιστεύετε ότι πρέπει να ξεκινήσει μια νέα αναθεώρηση;
Η συνταγματική αναθεώρηση δεν αποτελεί έναν μαγικό μηχανισμό διόρθωσης όλων των κακώς κειμένων. Ωστόσο ένα καλύτερο Σύνταγμα θα απέτρεπε μια σειρά από κρίσιμα προβλήματα λειτουργίας του πολιτικού συστήματος και θα ενίσχυε τη σταθερότητά του, ως προϋπόθεση και για την κοινωνική και οικονομική ευημερία.
Για να πετύχει ένα αναθεωρητικό εγχείρημα απαιτείται θεσμική εμπιστοσύνη μεταξύ των κομμάτων, ώστε να διαμορφωθεί η προβλεπόμενη από το Σύνταγμα συναίνεση για τη συνταγματική μεταρρύθμιση. Ωστόσο η θεσμική εμπιστοσύνη μεταξύ των πολιτικών παικτών έχει συρρικνωθεί στον ελάχιστο βαθμό και ο κατακερματισμός του κομματικού συστήματος επιτείνει το πρόβλημα. Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να εκφυλιστεί η αναθεωρητική πρωτοβουλία σε ένα θέαμα μικροκομματικής σύγκρουσης με επικοινωνιακή στόχευση. Η εργαλειακή χρήση της αναθεωρητικής διαδικασίας δεν θα ήταν κάτι πρωτόγνωρο για τη χώρα μας. Στην παρούσα συγκυρία, όμως, θα αποτελούσε μια χαμένη ευκαιρία εξορθολογισμού του Συντάγματος.
Μεγάλο θεσμικό και πολιτικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η απόφαση της Κυβέρνησης να επιτρέψει τη λετουργία ιδιωτικών Πανεπιστημίων. Γνωρίζουμε ότι στην υπόθεση αυτή εκπροσωπείτε ως δικηγόρος την ΠΟΣΔΕΠ στο Συμβούλιο της Επικρατείας.
Η εκδίκαση στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας της υπόθεσης στην οποία θα κριθεί αν είναι αντισυνταγματική και αντίθετη στο ευρωπαϊκό δίκαιο η λειτουργία ιδιωτικών Πανεπιστημίων ορίστηκε για τις 11 Απριλίου. 33 χρόνια δικηγόρος έχω παρασταθεί σε μεγάλες υποθέσεις, στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο, τον Άρειο Πάγο και το Συμβούλιο της Επικρατείας, αλλά και σε κατώτερα δικαστήρια. Όμως αυτή η υπόθεση έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον επειδή ενώ το Σύνταγμα και το ευρωπαϊκό δίκαιο έχουν σαφέστατες ρυθμίσεις, η δε νομολογία του ΣτΕ και η επιστήμη ήταν επίσης ξεκάθαρες και αρραγείς μέχρι πρόσφατα, ξαφνικά διαχέεται από πέρσι μία αντίληψη ότι όλα αυτά μπορούν τώρα να ανατραπούν. Τις επόμενες μέρες θα δημοσιευθεί στην ιστοσελίδα www.syntagmawatch.gr κοινό άρθρο μας με τον συνάδελφο Γιάννη Τασόπουλο, στο οποίο αναλύουμε τη νομική επιχειρηματολογία μας για το θέμα. Η κριτική είναι πάντα ευπρόσδεκτη.
Επιτρέψτε μας και μία πολιτική ερώτηση. Είχατε λάβει τον περασμένο Ιούνιο την πρωτοβουλία με τον Α. Λιάκο, τον Ν. Μαραντζίδη και τον Γ. Σωτηρέλη για την ανασύνθεση του προοδευτικού πολιτικού χώρου.
Ο κατακερματισμός του κομματικού συστήματος, ιδίως στον χώρο της Κεντροαριστεράς και της Αριστεράς, αλλά και η αποδυνάμωση της Νέας Δημοκρατίας αποτελούν επιχειρήματα υπέρ της πρότασης που είχαμε διατυπώσει τότε, αμέσως μετά τις ευρωεκλογές. Προσωπικά, δεν έχω πλέον συνεργασία με κάποιο πολιτικό κόμμα, αφού και η προσπάθεια συγκρότησης ενός ενιαίου οικολογικού κόμματος αποδείχθηκε ότι δεν μπορεί να ευδοκιμήσει υπό τις παρούσες συνθήκες. Συνεχίζω λοιπόν να πιστεύω ότι χρειάζεται ένας νέος ισχυρός και πλουραλιστικός πόλος εξουσίας με τη σύμπραξη των κομμάτων της Κεντροαριστεράς, βάσει ενός κοινού προγράμματος και κοινού υποψήφιου πρωθυπουργού.
Πέρσι γράψατε ένα βιβλίο για τον Στέφανο Κασσελάκη, το οποίο συζητήθηκε πολύ. Συνεχίζετε να υποστηρίζετε όσα γράφατε σε αυτό το βιβλίο; Το βιβλίο μου «Το φαινόμενο Κασσελάκη. Το μεσιανικό προσωπείο της μεταδημοκρατίας», παρότι είχε μεγάλη εκδοτική επιτυχία, δεν διαβάστηκε σωστά και ενίοτε παρερμηνεύτηκε. Στο βιβλίο αυτό προειδοποιούσα ότι η εκλογή Κασσελάκη ως αρχηγού του ΣΥΡΙΖΑ αποτελούσε ένα φαινόμενο έκπτωσης της Πολιτικής και του κομματικού συστήματος. Πολύ φοβάμαι ότι όσα έγραψα σε αυτό το βιβλίο, αναλύοντας τους μετασχηματισμούς της σύγχρονης δημοκρατίας με αφορμή την περίπτωση Κασσελάκη, επιβεβαιώθηκαν με τον πιο ηχηρό και, ας μου επιτραπεί, δυσάρεστο τρόπο.