Από τα αίτια της αρνητικής έκβασης των δημοψηφισμάτων στη Γαλλία και την Ολλανδία αναδεικνύονται οι λόγοι της κρίσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι ευρωπαϊκοί λαοί δεν μπορούν να εμπιστευθούν μια Ένωση με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Σε τελική ανάλυση λοιπόν, τα αρνητικά δημοψηφίσματα δεν ήταν ο λόγος για τον οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση εισήλθε σε μια περίοδο κρίσης με άδηλη κατάληξη, όπως από πολλές πλευρές αβίαστα υποστηρίχθηκε, αλλά μάλλον αποτέλεσμα μιας παρατεταμένης κρίσης, που προήλθε από μια σειρά συγκυριών και, πρωτίστως, λανθασμένων στρατηγικών επιλογών των πολιτικών ηγετών που κατηύθυναν την Ευρωπαϊκή Ένωση τα τελευταία χρόνια.
Αν και η Συνταγματική Συνθήκη επιχειρήθηκε να λάβει τα μορφολογικά χαρακτηριστικά ενός συνταγματικού κειμένου και να περιβληθεί το νομιμοποιητικό μανδύα μιας Συνέλευσης με ψήγματα αντιπροσωπευτικότητας, ωστόσο μακράν απέχει από το να μπορεί να αποκληθεί «Σύνταγμα», με γνώμονα το ιστορικά διαμορφωμένο περιεχόμενο του όρου. Ούτε μορφολογικά ούτε από άποψη νομιμοποίησης η Συνταγματική Συνθήκη μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί συνταγματικό κείμενο με την τυπική έννοια του όρου.
Η συνταγματοποίηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατ’ ουσίαν έθεσε ένα θεμελιώδες ρυθμιστικό πλαίσιο, με στοιχεία συνταγματικής ποιότητας, κατά βάση για το οικονομικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τη διασφάλιση του ελεύθερου ανταγωνισμού και τα όρια δράσης μεταξύ ενωσιακών οργάνων και κρατών-μελών. Η Συνταγματική Συνθήκη, στη συγκεκριμένη ιστορική συγκυρία, δεν επιλέχθηκε ή δεν κατέστη δυνατό να συμπεριλάβει ρυθμίσεις με αξιόλογη συνταγματική πυκνότητα σχετικά με την πολιτική και κοινωνική οργάνωση της Ευρώπης. Το βάρος της συνταγματικής ονοματοδοσίας, συνοδευόμενο από την έλλειψη μιας συνεκτικής συνταγματικής πολιτικής και από μια σειρά εσφαλμένων στρατηγικών επιλογών, είχε ως συνέπεια να περιέλθει η Ευρωπαϊκή Ένωση σε θεσμική και δημοσιονομική κρίση, ενώ το μέλλον της Συνταγματικής Συνθήκης να εμφανίζεται αβέβαιο.
Στη μελέτη αυτή, αναλύονται τα αίτια της κρίσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι εναλλακτικές εκδοχές για την υπέρβασή της.