Εφημερίδα “ΕΘΝΟΣ”, 8/2/2011
Υπό το βάρος της οικονομικής κρίσης και της πρωτοφανούς για τη μεταπολεμική Ελλάδα συρρίκνωσης των εισοδημάτων η πολιτική τάξη εμφανίζεται αναγκασμένη να προχωρήσει σε αλλαγές στη λειτουργία του πολιτικού συστήματος. Η αναγκαιότητα αυτών των αλλαγών δεν προκύπτει μόνο από την εν μια νυκτί εξαέρωση της δανεικής καταναλωτικής ευφορίας, που ενέσκηψε με την επιβολή του Μνημονίου, αλλά και από τη σωρευτική επανεξέταση όλων των μεγάλων σκανδάλων των προηγούμενων ετών.
Ο συνδυασμός αποδεικνύεται εκρηκτικός και οι συνειρμοί αδηφάγοι. Την ίδια στιγμή που οι πολλοί επωμίζονται αδιακρίτως τα βάρη της χρεοκοπίας, επίλεκτα μέλη της πολιτικής ελίτ κατηγορούνται ότι ευθύνονται σε σημαντικό βαθμό για την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, αφού φέρονται να κατασπατάλησαν δημόσιο χρήμα για ίδιον όφελος ή να έκαναν κακή χρήση των αξιωμάτων τους εις βάρος του δημοσίου συμφέροντος. Η χρονική σύμπτωση της χρεοκοπίας και της αναδίφησης στα σκάνδαλα οφείλεται ενδεχομένως στην αναζήτηση αποδιοπομπαίων τράγων, ως μέσου απόσεισης των ευθυνών από το σύνολο της πολιτικής τάξης. Όμως, το ξεμπρόστιασμα των υποδεικνυόμενων από τους νυν ή πρώην συναδέλφους τους ως ενόχων δεν καθαγιάζει τους υπόλοιπους.
Αν η τακτική του «όλοι μαζί τα φάγαμε» εξαγριώνει όσους τελικά δεν ήθελαν ή δεν μπορούσαν να συμφάγουν, το τέχνασμα της απομόνωσης ορισμένων πολιτικών προσώπων από την ίδια τη συντεχνία τους δεν μοιάζει να εξευμενίζει την κοινωνία, αλλά να στρέφει εν τέλει την προσοχή στις εγγενείς, διαχρονικές αδυναμίες ενός συστήματος πολιτικής αναπαραγωγής που μοιάζει να εγγίζει πλέον τα ακραία όριά του. Μπροστά σε αυτή την πραγματικότητα οι ανθρωποθυσίες των λιγότερο επιμελών επίορκων ή των αφελών που έμπλεξαν χωρίς να το αντιληφθούν δεν αρκούν για να αποκατασταθεί η κοινωνική ειρήνη και η αξιοπιστία της πολιτικής. Αναπόφευκτες κρίνονται συστημικές παρεμβάσεις, που θα πείσουν τα νεόπτωχα πλήθη να μην προχωρήσουν σε αντιδράσεις πιο ρηξικέλευθες από την εκλογική αποχή.
Στο πλαίσιο αυτό είναι προφανές ποια πεδία κρίνονται πιο ευάλωτα και χρήζοντα επιτακτικών μεταρρυθμίσεων. Πρώτα απ’ όλα οι ροές του μαύρου πολιτικού χρήματος προς τα πολιτικά κόμματα, ιδίως τα δύο κόμματα εξουσίας, σε συνάρτηση με το προκλητικό για τα δεδομένα της εποχής ύψος της κρατικής χρηματοδότησης προς αυτά, αποτελούν προνομιακό πεδίο θεσμικής αλλαγής. Εξίσου κρίσιμη θεωρείται η πλήρης επαναρύθμιση του ελέγχου του «πόθεν έσχες» των πολιτικών προσώπων, αλλά και των συνεπειών που επιφέρει η διαπίστωση υπερβάσεων στις εκλογικές δαπάνες των υποψηφίων βουλευτών και των λοιπών αιρετών.
Ένα τρίτο κρίσιμο σημείο αφορά την ποινική ευθύνη των μελών της κυβέρνησης, όπου όμως οι καλές προθέσεις των κυβερνώντων σκοντάφτουν στις συνταγματικές προβλέψεις, με αποτέλεσμα τα οφέλη της πρόσφατης νομοθετικής πρωτοβουλίας να περιορίζονται σε συμβολικό και ηθικό επίπεδο. Σε τελική ανάλυση, πάντως, τη μείζονα τομή στο πολιτικό σύστημα θα αποτελούσε η μεταμόρφωση των κομμάτων σε δημοκρατικούς οργανισμούς. Ολα τα άλλα συνιστούν απλά μερεμέτια.