Εφημερίδα “ΕΘΝΟΣ”, 15/07/2008
Διεμβόλισε τον δικομματισμό και μπορεί να πρωταγωνιστήσει στην ανανέωση της Πολιτικής.
Οι συνθήκες δεν θα μπορούσαν να είναι πιο πρόσφορες για τη στροφή του εκλογικού σώματος προς την Αριστερά. Η πολιτική τάξη βρίσκεται εγκλωβισμένη σε ένα από τα σοβαρότερα σκάνδαλα της Μεταπολίτευσης. Τα δύο κόμματα εξουσίας παραπαίουν μεταξύ κατηγοριών για διαφθορά στελεχών τους, αποκαλύψεων για έκνομες μεθόδους χρηματοδότησής τους και καθημερινών εσωτερικών αντιμαχιών. Η έκρηξη της ακρίβειας τροφοδοτείται τόσο από την προϊούσα διεθνή οικονομική κρίση όσο και από δομικές δυσλειτουργίες της ελληνικής αγοράς. Τα φαινόμενα φτώχειας, κοινωνικού αποκλεισμού και περιθωριοποίησης εντείνονται, ενώ η πραγματική ανεργία εκτοξεύεται σε επίπεδα που απειλούν την κοινωνική συνοχή. Η μεσαία τάξη συμπιέζεται και οι συνθήκες διαβίωσης των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων μακράν απέχουν από το να χαρακτηριστούν ως αξιοπρεπείς.
Την ίδια ώρα οι παγιωμένες δυσλειτουργίες της ανώτατης εκπαίδευσης έχουν καταστεί αφορμή διαρκούς αναταραχής στα εκπαιδευτικά ιδρύματα, η περίφημη μεταρρύθμιση του νόμου-πλαισίου έναν χρόνο μετά την ολοκλήρωσή της αποδεικνύεται ατελέσφορη, ενώ μια σειρά πολιτικών επιλογών πιστοποιεί ότι η κρίση στα πανεπιστήμια συνδέεται με τάσεις ιδιωτικοποίησης της ανώτατης εκπαίδευσης. Στο πλαίσιο αυτό το εκπαιδευτικό σύστημα στη χώρα μας έχει παύσει πλέον να λειτουργεί ως μηχανισμός κοινωνικής κινητικότητας και σταδιακά μετατρέπεται σε μέσο αναπαραγωγής και διεύρυνσης των κοινωνικών ανισοτήτων.
Οι δημοσκοπήσεις αναδεικνύουν την απογοήτευση των πολιτών από τη λειτουργία του πολιτικού συστήματος. Η ελληνική κοινωνία δεν προσδοκά βελτίωση των όρων διαβίωσης τα επόμενα χρόνια, αλλά αναμένει την επιδείνωσή τους. Οι νέοι αντιλαμβάνονται ότι το πτυχίο και οι μεταπτυχιακοί τίτλοι κατά κανόνα δεν διασφαλίζουν το επαγγελματικό τους μέλλον, ενώ συχνά δεν πιστοποιούν καν την απόκτηση επαρκών επιστημονικών ή τεχνολογικών γνώσεων και δεξιοτήτων. Η γενιά των ανασφάλιστων και υποαμειβόμενων εμφανίζεται στις δημοσκοπήσεις να εκφράζει με τον πιο ηχηρό τρόπο την απαξίωση έναντι των κομμάτων και των πολιτικών θεσμών. Εξάλλου, οι παλαιότερες γενιές δεν φαίνεται να εμπιστεύονται πλέον το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και βιώνουν ένα καθεστώς διαρκούς επαγγελματικής και οικονομικής ανασφάλειας.
Η Αριστερά εύλογα εμφανίζεται λοιπόν σημαντικά ενισχυμένη στις δημοσκοπήσεις. Υπό τις σημερινές συνθήκες το αντίθετο θα προκαλούσε έκπληξη. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και σε άλλες χώρες, όπως επί παραδείγματι στη Γερμανία, όπου το κόμμα της Αριστεράς (Linke) συνεχώς διευρύνει την επιρροή του απέναντι στον μεγάλο συνασπισμό των κομμάτων εξουσίας.
Παρά τα εμφανή ιδεολογικά ελλείμματα και την αδυναμία της να αρθρώσει έναν ολοκληρωμένο και συνεκτικό πολιτικό λόγο για την αντιμετώπιση κρίσιμων προβλημάτων δημόσιας πολιτικής, ιδίως για την κρίση του κοινωνικού κράτους σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, η Αριστερά ήδη έχει διεμβολίσει και στη χώρα μας το παραδοσιακό δικομματικό σκηνικό, έτσι ώστε η κυβερνητική αυτοδυναμία να εμφανίζεται άπιαστος στόχος για τα δύο κόμματα εξουσίας. Δεν μένει παρά να αποδειχθεί στην πράξη εάν η Αριστερά θα καταφέρει να αξιοποιήσει τη σημερινή πολιτική και κοινωνική συγκυρία για να συμβάλει στην ανανέωση της Πολιτικής ή θα εγκλωβιστεί στην κομματική εσωστρέφεια, τη διατύπωση ενός αμιγώς καταγγελτικού λόγου και τις ιδεολογικές αγκυλώσεις, χάνοντας άλλη μία ευκαιρία να πρωταγωνιστήσει.
Οι συνθήκες δεν θα μπορούσαν να είναι πιο πρόσφορες για τη στροφή του εκλογικού σώματος προς την Αριστερά. Η πολιτική τάξη βρίσκεται εγκλωβισμένη σε ένα από τα σοβαρότερα σκάνδαλα της Μεταπολίτευσης. Τα δύο κόμματα εξουσίας παραπαίουν μεταξύ κατηγοριών για διαφθορά στελεχών τους, αποκαλύψεων για έκνομες μεθόδους χρηματοδότησής τους και καθημερινών εσωτερικών αντιμαχιών. Η έκρηξη της ακρίβειας τροφοδοτείται τόσο από την προϊούσα διεθνή οικονομική κρίση όσο και από δομικές δυσλειτουργίες της ελληνικής αγοράς. Τα φαινόμενα φτώχειας, κοινωνικού αποκλεισμού και περιθωριοποίησης εντείνονται, ενώ η πραγματική ανεργία εκτοξεύεται σε επίπεδα που απειλούν την κοινωνική συνοχή. Η μεσαία τάξη συμπιέζεται και οι συνθήκες διαβίωσης των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων μακράν απέχουν από το να χαρακτηριστούν ως αξιοπρεπείς.
Την ίδια ώρα οι παγιωμένες δυσλειτουργίες της ανώτατης εκπαίδευσης έχουν καταστεί αφορμή διαρκούς αναταραχής στα εκπαιδευτικά ιδρύματα, η περίφημη μεταρρύθμιση του νόμου-πλαισίου έναν χρόνο μετά την ολοκλήρωσή της αποδεικνύεται ατελέσφορη, ενώ μια σειρά πολιτικών επιλογών πιστοποιεί ότι η κρίση στα πανεπιστήμια συνδέεται με τάσεις ιδιωτικοποίησης της ανώτατης εκπαίδευσης. Στο πλαίσιο αυτό το εκπαιδευτικό σύστημα στη χώρα μας έχει παύσει πλέον να λειτουργεί ως μηχανισμός κοινωνικής κινητικότητας και σταδιακά μετατρέπεται σε μέσο αναπαραγωγής και διεύρυνσης των κοινωνικών ανισοτήτων.
Οι δημοσκοπήσεις αναδεικνύουν την απογοήτευση των πολιτών από τη λειτουργία του πολιτικού συστήματος. Η ελληνική κοινωνία δεν προσδοκά βελτίωση των όρων διαβίωσης τα επόμενα χρόνια, αλλά αναμένει την επιδείνωσή τους. Οι νέοι αντιλαμβάνονται ότι το πτυχίο και οι μεταπτυχιακοί τίτλοι κατά κανόνα δεν διασφαλίζουν το επαγγελματικό τους μέλλον, ενώ συχνά δεν πιστοποιούν καν την απόκτηση επαρκών επιστημονικών ή τεχνολογικών γνώσεων και δεξιοτήτων. Η γενιά των ανασφάλιστων και υποαμειβόμενων εμφανίζεται στις δημοσκοπήσεις να εκφράζει με τον πιο ηχηρό τρόπο την απαξίωση έναντι των κομμάτων και των πολιτικών θεσμών. Εξάλλου, οι παλαιότερες γενιές δεν φαίνεται να εμπιστεύονται πλέον το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και βιώνουν ένα καθεστώς διαρκούς επαγγελματικής και οικονομικής ανασφάλειας.
Η Αριστερά εύλογα εμφανίζεται λοιπόν σημαντικά ενισχυμένη στις δημοσκοπήσεις. Υπό τις σημερινές συνθήκες το αντίθετο θα προκαλούσε έκπληξη. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και σε άλλες χώρες, όπως επί παραδείγματι στη Γερμανία, όπου το κόμμα της Αριστεράς (Linke) συνεχώς διευρύνει την επιρροή του απέναντι στον μεγάλο συνασπισμό των κομμάτων εξουσίας.
Παρά τα εμφανή ιδεολογικά ελλείμματα και την αδυναμία της να αρθρώσει έναν ολοκληρωμένο και συνεκτικό πολιτικό λόγο για την αντιμετώπιση κρίσιμων προβλημάτων δημόσιας πολιτικής, ιδίως για την κρίση του κοινωνικού κράτους σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, η Αριστερά ήδη έχει διεμβολίσει και στη χώρα μας το παραδοσιακό δικομματικό σκηνικό, έτσι ώστε η κυβερνητική αυτοδυναμία να εμφανίζεται άπιαστος στόχος για τα δύο κόμματα εξουσίας. Δεν μένει παρά να αποδειχθεί στην πράξη εάν η Αριστερά θα καταφέρει να αξιοποιήσει τη σημερινή πολιτική και κοινωνική συγκυρία για να συμβάλει στην ανανέωση της Πολιτικής ή θα εγκλωβιστεί στην κομματική εσωστρέφεια, τη διατύπωση ενός αμιγώς καταγγελτικού λόγου και τις ιδεολογικές αγκυλώσεις, χάνοντας άλλη μία ευκαιρία να πρωταγωνιστήσει.