Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ, 17/1/2012
Το 1952 ο καθηγητής Βαρβαρέσος, επικεφαλής ομάδας εμπειρογνωμόνων, εκπόνησε έκθεση για τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, αφιερώνοντας μεγάλο τμήμα της στις δυσλειτουργίες της Δημόσιας Διοίκησης και στην αναγκαιότητα εκ βάθρων ανασυγκρότησής της. Φέτος συμπληρώθηκαν 60 χρόνια από τότε και διαβάζοντας την έκθεση εκπλήσσεται κανείς όχι μόνο από το πόσο επίκαιρα παραμένουν τα συμπεράσματα και οι προτάσεις της, αλλά και από το γεγονός ότι καμία κυβέρνηση έκτοτε δεν ανέλαβε το βάρος να προχωρήσει στον εξορθολογισμό των διοικητικών μηχανισμών του κράτους.
Στα κυριότερα σημεία της περιλαμβάνονταν η διαχείριση πλεονάζοντος προσωπικού, η αντιμετώπιση της κακοδιοίκησης και κακοδιαχείρισης, η αποσυγκέντρωση αρμοδιοτήτων και η απάλειψη των πολιτικών παρεμβάσεων στις διαδικασίες διορισμού και προαγωγής των υπαλλήλων. Επισημαίνονταν, επίσης, ότι για να θεσμοθετηθούν και να εφαρμοστούν οι αναγκαίες αλλαγές απαιτείται διακομματική και κοινωνική συναίνεση. Μία δεκαετία αργότερα, το 1964, ο Γάλλος καθηγητής Langrod, σύμβουλος του ΟΟΣΑ, εκπόνησε άλλες δύο εκθέσεις κατά παραγγελία της κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου, όπου επισημαίνονταν ο κατακερματισμός των υπηρεσιών, η έλλειψη συντονισμού, η σύγχυση αρμοδιοτήτων και η αναξιοκρατία στη διαχείριση του προσωπικού. Πολλές επιτροπές εμπειρογνωμόνων, αποτελούμενες από επιφανείς προσωπικότητες, συνέταξαν αντίστοιχες εκθέσεις μέχρι σήμερα, καταλήγοντας στερεότυπα σε παρεμφερή συμπεράσματα και προτάσεις, με πιο πρόσφατη την έκθεση του ΟΟΣΑ το 2011 και τη Λευκή Βίβλο για τη διακυβέρνηση που συνέταξαν δύο ερευνητικά ινστιτούτα.
Θα ήταν, βέβαια, άδικο να υποστηριχθεί ότι τίποτα δεν άλλαξε τα τελευταία 60 χρόνια στη Δημόσια Διοίκηση. Πράγματι, ιδρύθηκε το ΑΣΕΠ ως αντίδοτο στον κομματισμό, λειτούργησε το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης για την εκπαίδευση των υπαλλήλων, συστάθηκαν τα ΚΕΠ για την εξυπηρέτηση των πολιτών. Όμως και αυτές οι μεταρρυθμίσεις υπήρξαν ημιτελείς. Οι διαδικασίες του ΑΣΕΠ παρακάμφθηκαν, τα ΚΕΠ δεν διεύρυναν τα πεδία εξυπηρέτησης, οι απόφοιτοι του Εθνικού Κέντρου δεν αξιοποιήθηκαν επαρκώς. Ταυτόχρονα, τα διοικητικά προβλήματα των δεκαετιών του ’50 και του ’60 πολλαπλασιάστηκαν, οι παθογένειες παγιώθηκαν, η διοικητική κουλτούρα συνέχισε να διολισθαίνει.
Σύγχρονο κράτος χωρίς διοίκηση δεν μπορεί ούτε να δώσει ώθηση στην ανάπτυξη, ούτε να αυξήσει τα έσοδά του, ούτε να ασκήσει αποτελεσματική κοινωνική πολιτική. Όσους συμβούλους και αν επιστρατεύσουν οι εκάστοτε υπουργοί, χωρίς σοβαρή Δημόσια Διοίκηση παραμένει ανέφικτη η υλοποίηση της νομοθεσίας και των πολιτικών αποφάσεων. Απαιτούνται άμεσες παρεμβάσεις για την αναδιοργάνωση της διοίκησης, όχι με γνώμονα τη λογική της τυφλής μείωσης προσωπικού ή δαπανών, αλλά ακολουθώντας επιτέλους τις χιλιοειπωμένες κατευθύνσεις τόσων εμπειρογνωμόνων. Πέρα από την πολιτική βούληση, προϋποτίθεται εκείνοι που θα προωθήσουν τις μεταρρυθμίσεις να διαθέτουν ήθος και ικανότητα να εμπνέουν. Το φθαρμένο πολιτικό προσωπικό που συνέπραξε στην αναπαραγωγή και διόγκωση των διοικητικών δυσλειτουργιών στερείται το αναγκαίο πολιτικό και ηθικό βάρος για να προχωρήσει ένα τέτοιο εγχείρημα.