Τα Νέα, 1/10/2021
Οι εκλογές για την ανάδειξη αρχηγού στο τρίτο κόμμα της χώρας, το οποίο κυβέρνησε τα περισσότερα χρόνια της Μεταπολίτευσης (με τις καλές και τις κακές του στιγμές) και θεωρείται μπαλαντέρ-πιθανός κυβερνητικός εταίρος για τα δύο σημερινά μεγάλα κόμματα μετά τις επόμενες εκλογές, είναι ένα σημαντικό πολιτικό γεγονός. Ορισμένες βασικές σκέψεις για το θέμα:
1. Οι εσωκομματικές εκλογές για την ανάδειξη αρχηγού αποτελούν τον κρισιμότερο δείκτη για την πραγματική δύναμη και τη δυναμική ενός κόμματος. Το 2017 η συμμετοχή ξεπέρασε τις 200 χιλιάδες μέλη και φίλους και αυτό ήταν επιτυχία, με τη σύμπραξη βέβαια και του Ποταμιού με υποψήφιο τον Σταύρο Θεοδωράκη. Ωστόσο η συμμετοχή θα ήταν ακόμα μεγαλύτερη αν η ψηφοφορία είχε γίνει ένα μήνα νωρίτερα. Κύριο μέλημα του κόμματος πρέπει να είναι λοιπόν η ευρεία συμμετοχή.
2. Οι εσωκομματικές εκλογές ενέχουν ένα σοβαρό κίνδυνο, την αποχώρηση των ηττημένων, άρα την αποδυνάμωση του κόμματος. Αυτό είναι ίσως το μεγαλύτερο στοίχημα και σε αυτό πρέπει να δοθεί περισσότερη έμφαση, με την αυτοδέσμευση των υποψηφίων και την πρόβλεψη μετεκλογικών εσωκομματικών διαδικασιών που θα αποτρέψουν τη διάσπαση.
3. Πραγματικός λόγος ή πρόσχημα απονομιμοποίησης ή αποσύνθεσης του κόμματος μετά τις εκλογές είναι η καταγγελία ενδεχόμενων παρατυπιών στη διαδικασία. Πώς θα αποτραπεί αυτό; Με την ανάληψη της ευθύνης διεξαγωγής της εκλογής από ένα όργανο κοινής αποδοχής, με τη συνεργασία εκπροσώπων όλων των υποψηφίων.
4. Ως προς την ηλεκτρονική ψηφοφορία, που είχε αποτελέσει αντικείμενο οξύτατων αντεγκλήσεων το 2017 στην Επιτροπή Αλιβιζάτου, αποτελεί ένα μεγάλο τεχνικό ρίσκο, που μπορεί να κλονίσει το αδιάβλητο της διαδικασίας. Το 2017 καμία εταιρεία δεν είχε ανταποκριθεί στην πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την ανάληψη της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας, ο δε Νίκος Αλιβιζάτος, υπέρμαχός της αρχικά, είχε δηλώσει μετά τις εκλογές ότι άλλαξε γνώμη επειδή θα ήταν υψηλός ο κίνδυνος αποτυχίας.
5. Ποιοι δικαιούνται να ψηφίσουν; Τα μέλη και οι φίλοι του κόμματος, όπως προβλέπεται άλλωστε στο καταστατικό του και όπως ισχύει στις περισσότερες αντίστοιχες διαδικασίες στην Ευρώπη. Πώς αποφεύγεται όμως ο κίνδυνος να ψηφίσουν πρόσωπα που είναι μέλη ή φίλοι άλλων κομμάτων, προκειμένου να υποστηρίξουν τον υποψήφιο που θεωρούν ότι είναι πιο “βολικός” ή “συνεργάσιμος” με το δικό τους κόμμα; Η μόνη λύση (με ερωτηματικά, πάντως, ως προς την προστασία προσωπικών δεδομένων) είναι να αποδεχθούν οι ψηφοφόροι να εγγράφονται σε ένα μητρώο φίλων που θα συναινέσουν να είναι δημοσιοποιήσιμο.
6. Τι γίνεται την επόμενη μέρα; Ο μεγάλος κίνδυνος της εκλογής αρχηγού κόμματος από τη βάση είναι η παράλυση των εσωκομματικών οργάνων και η δημιουργία ενός άτυπου ή θεσμοθετημένου “διευθυντηρίου”, υποσκάπτοντας την εσωκομματική δημοκρατία εν ονόματι της άμεσης νομιμοποίησης του αρχηγού. Άρα απαιτείται να διασφαλιστούν εκ των προτέρων οι εγγυήσεις της εσωκομματικής δημοκρατίας, ώστε να μην εκτραπεί η άμεση εκλογή σε άγονο αρχηγισμό.