Πρώτο Θέμα, 23/03/19
Καθώς απέχουμε πλέον μόλις δύο μήνες από τις ευρωεκλογές και τις αυτοδιοικητικές εκλογές, το κρίσιμο ερώτημα είναι αν και πόσο θα ενισχυθούν οι δυνάμεις των εχθρών της δημοκρατίας, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη. Ποιοι είναι σήμερα οι εχθροί της δημοκρατίας, αυτοί που επιβουλεύονται τους θεσμούς του κοινωνικού κράτους δικαίου και με ποιο τρόπο μπορούν να τους αντιμετωπίσουν οι σύγχρονες δημοκρατίες; Σε ένα πρώτο επίπεδο ως αντίπαλοι της φιλελεύθερης δημοκρατίας χαρακτηρίζονται οι δεξιοί και αριστεροί λαϊκιστές ηγέτες που ενισχύονται τα τελευταία χρόνια σε όλη την Ευρώπη. Όμως ο μεγάλος κίνδυνος προέρχεται από την Ακροδεξιά, που σε χώρες όπως η Ιταλία, η Γαλλία, η Αυστρία, η Τσεχία αποτελεί πλέον διεκδικήτρια της κυβερνητικής εξουσίας, ενώ σε πολλές άλλες χώρες έχει ενισχυθεί ανησυχητικά.
Στη χώρα μας η Ακροδεξιά χαρακτηρίζεται ως μια από τις πιο βίαιες και σκοτεινές στην Ευρώπη, με ιδεολογικές αναφορές και πρακτικές που ελάχιστα συγκαλύπτουν το ναζιστικό τους πρότυπο. Παρότι το κοινό σημείο ανάμεσα στην ελληνική Ακροδεξιά και τις ομόλογές της στον ευρωπαϊκό χώρο αποτελεί η ξενοφοβία και το μεταναστευτικό ζήτημα, ο αντισυστημικός της λόγος βρήκε γόνιμο έδαφος στην οικονομική κρίση και την απαξίωση της πολιτικής τάξης μετά το 2010.
Μπορεί να απαγορευθεί η Χρυσή Αυγή; Κατ’ αρχάς υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία ότι βασικό μηχανισμό της δράσης της αποτελεί η ωμή βία κατά μεταναστών, αριστερών, φιλελεύθερων και γενικώς επικριτών της οργάνωσης, ακολουθώντας συγκεκριμένα επιχειρησιακά σχέδια. Η Χρυσή Αυγή ξεκίνησε ως εγκληματική οργάνωση και εξελίχθηκε σε πολιτικό κόμμα εκμεταλλευόμενη το αντισυστημικό ρεύμα. Η δράση αυτή αποκαλύφθηκε ήδη πριν από το 2012, όταν η Ελληνική Αστυνομία δημοσιοποίησε δεκαπέντε περιστατικά βίας που είχαν προκαλέσει στελέχη της σε όλη την Ελλάδα, με επικεφαλής σε πολλές περιπτώσεις βουλευτές της. Η δράση της συνδυάζεται με τον δεδηλωμένο ρατσισμό της, την ξενοφοβία, τον αντικοινοβουλευτισμό και την απέχθεια προς τη συνταγματική δημοκρατία.
Μπορεί να απαγορευθεί η λειτουργία πολιτικού κόμματος που αποτελεί προκάλυμμα εγκληματικής οργάνωσης; Στο άρθρο 29 του Συντάγματος δεν προβλέπεται η δυνατότητα απαγόρευσης κομμάτων, αλλά μόνο ότι η δράση τους οφείλει να εξυπηρετεί την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος. Ισχύουν όμως οι προβλέψεις του Ποινικού Κώδικα, ξεκινώντας από το άρθρο 187 που αναφέρεται στη συγκρότηση εγκληματικής οργάνωσης. Σημειωτέον ότι παρεπόμενη ποινή μπορεί να αποτελέσει η αφαίρεση πολιτικών δικαιωμάτων μετά την έκδοση αμετάκλητης δικαστικής απόφασης. Διαφορετικό ωστόσο είναι το ζήτημα αν μπορεί να απαγορευθεί η κάθοδος της Χρυσής Αυγής στις εκλογές. Υπάρχει ουσιώδης διαφορά ανάμεσα στην απαγόρευση λειτουργίας και στην απαγόρευση ανακήρυξης πολιτικού κόμματος στις εκλογές, όπως αντίστοιχα άλλης τάξης ζήτημα αποτελεί η διακοπή της χρηματοδότησης ενός τέτοιου κόμματος ή ο αποκλεισμός του από τον διατιθέμενο ραδιοτηλεοπτικό χρόνο.
Έχει ήδη υποστηριχθεί στον νομικό κόσμο η ορθή άποψη ότι μπορεί να προβλεφθεί νομοθετικά η μη ανακήρυξη της συμμετοχής κόμματος στις εκλογές αν η πραγματική ηγεσία του, έστω και κρυπτόμενη πίσω από αχυρανθρώπους, έχει καταδικαστεί για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση ή διάπραξη συγκεκριμένων εγκλημάτων προσβολής του πολιτεύματος ή σχετικών με τον αντιρατσιστικό νόμο και άλλων. Μια τέτοια νομοθετική πρωτοβουλία θα αποτελούσε στην παρούσα συγκυρία σημαντικό βήμα. Η δημοκρατία είναι ένα πολίτευμα ανεκτικό απέναντι στους εχθρούς του, αυτό δεν σημαίνει όμως ότι στερείται τη δυνατότητα και την υποχρέωση να προστατεύεται απέναντί τους. Ανοιχτό βέβαια παραμένει το ερώτημα με τίνος ευθύνη, πεντέμισι χρόνια μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, η δίκη της Χρυσής Αυγής δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.