ΤΟ ΕΣΥ ΣΤΑ ΠΡΟΘΥΡΑ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗΣ

Η θεσμοθέτηση του Εθνικού Συστήματος Υγείας το 1983 αποτέλεσε τη σημαντικότερη ίσως μεταρρύθμιση των τελευταίων 30 ετών στην Ελλάδα. Φιλοδοξώντας να προσφέρει υγειονομική κάλυψη στο σύνολο του πληθυσμού, το ΕΣΥ συνιστά τη ραχοκοκαλιά του κοινωνικού κράτους που επιχείρησε να οικοδομήσει το ΠΑΣΟΚ της πρώτης κυβερνητικής του περιόδου. Αν και παρέμεινε ένα ημιτελές εγχείρημα, σπάταλο και με σοβαρές οργανωτικοδιοικητικές αδυναμίες, το ΕΣΥ μετέβαλε το τοπίο της υγειονομικής προστασίας και δικαιολογημένα θεωρήθηκε από όλες τις επόμενες κυβερνήσεις ως ένας θεσμός του οποίου τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά παραμένουν αδιαπραγμάτευτα. Σήμερα το ΕΣΥ βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Η δημοσιονομική κρίση έπληξε το δημόσιο σύστημα υγείας περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον τομέα κρατικής πολιτικής. Οι μεταρρυθμίσεις της τελευταίας διετίας, δίχως να πρωτοτυπήσουν σε σχέση με τα ισχύοντα εδώ και δεκαετίες στην Ευρώπη, πραγματοποιήθηκαν βιαστικά, αποσπασματικά και με επίκεντρο μια λογιστική λογική.

Η σύσταση του ΕΟΠΥΥ, ως ενιαίου ασφαλιστικού φορέα υγείας, υπήρξε ορθή απόφαση, ωστόσο υπονομεύθηκε εξαρχής λόγω της υποχρηματοδότησης, της ατελούς οργανωτικής δομής και του εγκλωβισμού σε ένα γραφειοκρατικό πρότυπο αυτοαναφορικής αγοράς υπηρεσιών από το κράτος. Ταυτόχρονα, οι αδυναμίες στην ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού, στη δικτύωση των μονάδων υγείας και στην εφαρμογή των Κλειστών Ενοποιημένων Νοσηλειών ενέτειναν επιπλέον τη χρηματοδοτική ανεπάρκεια. Το ΕΣΥ εδώ και αρκετά χρόνια δεν εμπνέει εμπιστοσύνη. Καθώς η κρίση πλήττει σοβαρά τα μεσαία στρώματα, η απειλή απρόβλεπτων υγειονομικών αναγκών και η δυσκολία κάλυψής τους μέσω ιδιωτικής δαπάνης, όπως συνέβαινε μέχρι πρόσφατα, προκαλούν έντονη ανασφάλεια. Η προστασία της υγείας έχει παύσει να αποτελεί στην πράξη δημόσιο αγαθό, όπως επιτάσσει το Σύνταγμα.

Η περαιτέρω μείωση της δαπάνης υγείας, με βάση το πρόγραμμα περικοπών της κυβέρνησης για τη διετία 2013-14, θα επιφέρει την πλήρη εμπορευματοποίηση της υγείας, τη στιγμή που η ανεργία και η ακραία συρρίκνωση εισοδημάτων οδηγούν σε ανθρωπιστική κρίση. Το κόστος θα είναι τεράστιο για την κοινωνία και για την αξιοπιστία της κυβέρνησης.