Εφημερίδα “Έθνος”, 28/7/2015
Το Σύνταγμα προβλέπει ότι για τις πράξεις τους ο πρωθυπουργός και τα μέλη της κυβέρνησης φέρουν πολιτική, ποινική και αστική ευθύνη, όπως εξειδικεύονται στους σχετικούς νόμους. Η ευθύνη μπορεί να είναι συλλογική ή ατομική, ανάλογα με τις αρμοδιότητες που ασκήθηκαν.
Η πολιτική ευθύνη δεν προϋποθέτει την υποκειμενική διάσταση, αλλά μπορεί να λειτουργεί εξ αντικειμένου σε περιπτώσεις που ανακύπτουν ζητήματα μείζονος σημασίας. Η πολιτική ευθύνη δεν αποτυπώνεται μόνο στο Κοινοβούλιο, αλλά επίσης στις αντιδράσεις της κοινής γνώμης και του εκλογικού σώματος. Από την άλλη πλευρά, η ποινική ευθύνη δεν περιορίζεται μόνο σε αδικήματα που τελούνται με την υπογραφή κυβερνητικών ή διοικητικών πράξεων, αλλά και μέσω της δημόσιας προβολής ή υποστήριξης συγκεκριμένων θέσεων της κυβέρνησης και της εμπλοκής σε διαπραγματεύσεις για κρίσιμα ζητήματα.
Η αγωνιώδης διαδρομή των διαπραγματεύσεων τους προηγούμενους μήνες οδήγησε στη διατύπωση ερωτημάτων ως προς τις ευθύνες του πρωθυπουργού και της κυβέρνησης. Ομως πρέπει να καταστεί σε όλους σαφές ότι η αναζήτηση πολιτικών ή ποινικών ευθυνών προϋποθέτει στην πράξη την εκλογική ήττα των κυβερνώντων. Αν είχε τελικά χρησιμότητα για κάποιον το αμφίσημο δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου, αυτός δεν ήταν ούτε ο ελληνικός λαός ούτε η υπόθεση της διαπραγμάτευσης, όπως αποδείχθηκε πολύ γρήγορα, αλλά αποκλειστικά ο πρωθυπουργός. Το δημοψήφισμα του παρείχε την αναγκαία πολιτική νομιμοποίηση για να διαπραγματευτεί ακόμη και την έξοδο από την Ευρωζώνη, με καλυμμένα τα νώτα του. Η επικράτηση του «όχι» σήμαινε πρακτικά ότι ο πρωθυπουργός είχε πλέον την ευχέρεια να απορρίψει ή να υπογράψει μια συμφωνία ακόμη πιο επώδυνη από εκείνη που τέθηκε προς έγκριση στο δημοψήφισμα.
Ποιες ευθύνες υφίστανται για την κατάληξη της διαπραγμάτευσης, μπορεί να αναζητηθεί μόνο σε περίπτωση που η κυβερνώσα παράταξη χάσει τις ερχόμενες εκλογές. Εφόσον τις κερδίσει, η ηγεμονία του κ. Τσίπρα θα είναι αδιαμφισβήτητη, ακόμη και αν η Ελλάδα έχει υποστεί μια τεράστια οικονομική και γεωστρατηγική καταστροφή. Εφόσον τις χάσει, δεν αποκλείεται να ανακύψει θέμα ευθυνών.